A SEPARATION ( BİR AYRILIK )

Bir derdi, bir mesajı olduğu için olsa gerek İran filmleri insana çok ayrı bir haz veriyor. A Separation’ı büyük çoğunluğunuz duymuştur. Senaristliğini ve yönetmenliğini Asghar Farhadi’nin yaptığı “A Separation/Jodaeiye Nader Az Simin” bu yıl  84. Düzenlenen Oscar Ödül Töreni’nde İsrail yapımı güçlü adaylardan olan “Dipnot” filmini eleyerek,  En İyi Yabancı Film Ödülü ‘nün sahibi olmuştu. Ayrıca Berlin Film Festivali’nde “En İyi Film”, “En İyi Erkek Oyuncu” ve “En İyi Kadın Oyuncu” dallarında da ödüllerin sahibi olan filmin başrollerini Peyman Maadi, Leila Hatami, Sareh Bayat paylaşmaktadır. Filmin türü ise dram.

Ayrılık teması üzerine inşa edilen film, boşanmak üzere olan bir çiftin mahkemedeki savunmalarıyla başlıyor. Tahran’da yaşamak istemeyen ailesiyle hayatına yurt dışında daha iyi koşullarda devam etmek isteyen Simin ve alzheimer hastası olan babasını emanet edecek kimsesi olmadığı için onunla gitmeyen  eşi Nader’in  boşanma davası mahkemece reddediliyor. Simin eşyalarını topluyor ve annesinin evine gidiyor. Kızları Termeh ise babasıyla kalıyor.  Nader çalıştığı için babasına bakmak üzere bir bakıcı tutuyor. Bakıcı küçük kızıyla ve kocasından gizli çalışmaya başlıyor. İşler bu noktadan sonra içinden çıkılmaz bir hâl alıyor. Nader iş dönüşü kızı Termeh'i okuldan alıp eve döndüğünde kapının kilitli olduğunu görüyor. Eve girdiğinde babasını yerde yatarken ve yatağa bağlanmış buluyor. Bakıcı birkaç saat sonra eve geliyor. Nader bakıcıyı kovuyor. Çalıştığı günlerin parasını almak için dil döken bakıcıyla aralarında küçük bir itiş kakış yaşanıyor. Bakıcı çıktıktan sonra evde kaybolan bir miktar para da bakıcıdan biliniyor ki olaylar bununla sınırlı kalmıyor. Bakıcının çocuğunu düşürdüğü  ortaya çıkıyor ve suçlanan da Nader oluyor. Bakıcının kocası davacı oluyor, Nader’de  evlerindeki para için ve babasının gördüğü kötü muamele için davacı oluyor. Mahkeme Nader'i haksız buluyor ve para cezasına çarptırıyor. Nader cezayı ödemeyi reddediyor. Simin ise kocasının ödemeye yükümlü olduğu mahkemece belirtilen cezanın daha makul bir anlaşmayla çözülebileceğini düşünüp, karşı tarafla anlaşma yapıyor. Taraflar toplanıyor ve sorun çözülecek derken olayın içinden bambaşka bir düğüm ortaya çıkıyor.

Aslında gündelik yaşantıda her ülkede herkesin başına gelen ya da gelebilecek olan bir olay anlatılıyor. Bir ayrılık ve akabinde gelişen sorunlar. Ama filmde değinilen ayrıntılar ve değiniliş şekli filmi diğerlerinden farklılaştırıyor. Aile doğu ve batı kültürü arasında sıkışıp kalmış bir aile. Tahran, yasaların dini kurallara bağlı uygulandığı bir ülke.  Toplumun yaşantısı ve olaylara bakış açısı da bu yönde gelişmiş. Filmin bütün akışında bunun etkilerini görüyoruz. Bunun yanısıra hayatta en çok sorguladığımız mefhumlardan biri olan adalet olgusu, arayışı, adaleti sağlama kaygısı oldukça iyi işlenmiş filmde. Sadece bir şey anlatan değil, sorgulatan da bir anlatış biçimi benimsenmiş. Bir ayrılığın 12 yaşında hem annesinin hem babasının sevgisine ve ilgisine ihtiyaç duyan bir çocuğun üzerindeki olumsuz etkisi, bu kargaşadan zararsız çıkamayacağı, onu yapmak istemediği bir seçime zorlayan adalet mekanizması da gözler önüne serilmiş.

Abartıdan uzak, son derece gerçekçi bir anlatım. Gözlerinizi ekrandan alamayacağınız ve dolu dolu geçen 2 saat. Bir filme bakıp bir ülkeyi görmek diye buna derim ben. İzlemeyen herkese şiddetle tavsiye ederim. İyi seyirler…